Echt luisteren! Waarnemen versus interpreteren?
Daarstraks aan tafel meent mijn vrouw een welbepaalde non-verbale lichaamstaal waar te nemen bij mij. Sinds 17 dagen op een rij schrijf ik elke ochtend een tekst met vulpen vanuit de losse pols.
Deze morgen zegt ze plots tegen mij: ‘Schat, ga maar snel schrijven.’ Ik kon niet volgen, omdat ik aandachtig naar haar aan het luisteren was. En ik zeg: ‘ik moet eigenlijk naar de kleine ruimte’.
Dit was de echte reden waarom ik ongeduldig werd. Blijkbaar had zij inmiddels in mijn lichaamstaal, de niet gestelde vraag om de tafel te mogen verlaten, opgemerkt en heeft ze deze bewuste lichaamstaal hiermee in haar brein geassocieerd.
In dit specifieke geval is deze invulling te begrijpen, mede omdat ze de voorbij zeventien dagen een patroon bemerkt had, en binnen de gegeven context en tijdspanne waarop het zich voordeed, had ik wellicht ook zo onbewust weten te reageren.
Echter, ik ondervind dat al teveel mensen, het nagelaten hebben mij eerst aandachtig te observeren, zodat ze kunnen waarnemen wat er aan verbale en non-verbale communicatie waar te nemen valt. En dit binnen een welbepaalde context, om mijn versie, om mijn kaart van de wereld samen te stellen, bestaande uit de patronen zoals ik echt ben. En niet uit de door hen logische beredeneerde patronen over mij, zoals ze denken dat ik ben, laat staan zoals ze vinden dat ik zou moeten zijn.
Weet dat deze logische denkers je veelal nog niet eens laten uitspreken. Ze luisteren eigenlijk niet. Ze proberen alles te begrijpen, en te zien waar ze dit volgens hun kaart van de wereld plaatsen kunnen.
En ze wijzen je, op de door hen ontdekte logische fouten in mij. Ook op de dingen waar ik geen probleem van maak. Echter, zij vinden dat ik me daar wel een probleem zou van moeten maken. En ze dringen mij dat zodanig op zodat dit mijn probleem dient te zijn.
Dit logische denken, verkregen aan de ander om zijn mening hierover te bevragen, komt voor mij veelal over als ongevraagd advies, gegeven vanuit de verkeerde perceptie. Namelijk veelal uit die van hun leefwereld, en niet vanuit die van mijn leefwereld. Om mijn leefwereld te leren kennen, dien je zeer aandacht te luisteren. Want deze van een Asperger, is wel degelijk verschillend. Die van jullie onderling ook, want iedereen is uniek, of niet?
Als leidinggevende, teamcoach, verkoper… bijvoorbeeld heb je dan het voordeel dat er dan geen zichtbaar kritisch oordeel over de ander geveld wordt en dat je wanneer er een ongenoegen is, de ander dit niet zal laten blijken.
En tevens in alle andere situaties waarbij je jezelf een eerlijke kans wil gunnen, om de ander te leren kennen, zonder over deze andere te oordelen vanuit je kritisch logisch denken, omdat dit onlogisch om denken is te doen. Verwarrend? Goed zo!
Door echt te luisteren, door waar te nemen zonder bij aanvang te interpreteren, logisch te denken over de inhoud van wat de ander communiceert, gun je jezelf de kans om de wijze van denken van die ander te ontdekken, zijn voorkeuren in woordgebruik, wat hij echt belangrijk vindt, waarvan hij overtuigd is, wat voor hem waar is, ook al is dit anders voor jou! Wie dit nalaat te doen bij mij, geeft mij geen eerlijke kans om te zeggen wie ik echt ben.
En deze kunnen beter een blanco blad nemen, er hun eerste indruk over mij, in kleuren en geuren uitschrijven, en daarna tegen iedereen het wil horen vertellen wie ik ben.
Ook al weet ik dat dit verhaal over mij helemaal verkeerd is, de totstandkoming van de geschreven versie van mijn foutief verhaal heeft me dan ten minste geen extra geheel te vermijden tot enorm slecht en vooral ongewenste gevoelens gegeven. Ofwel geef je aan mij een blanco blad om mezelf te beschrijven, zodat dit blad tenminste vanuit een betrouwbare bron beschreven wordt!
Alex Peeters
We denken te snel dat we de ander kennen!
‘Ik ken jou, jij denkt zus en zo.’ Wie durft te beweren dat hij dit nog nooit heeft gezegd tegen iemand? Uiteraard wel.
Ik betrap er mezelf regelmatig op dat ik iemand denk te kennen, dat ik de gedachtegang van iemand onder de knie heb. En dus zegt die persoon een half woord en in mijn hoofd vul ik de rest van de redenering reeds in. Ik luister al niet echt meer. Maar wat als die persoon nu eens een andere gedachtegang volgt? Daar sta ik dan met mijn zelf gecreëerde logica over de ander!
We zijn allemaal wat in hetzelfde bedje ziek: we vullen in, we denken in de plaats van de ander.
Mijn man heeft het daar als persoon met autisme, heel moeilijk mee. Hij heeft een logica die niet standaard is. Hij heeft vaak tijd nodig om zich uit te drukken. Hij zegt regelmatig een halve zin en dan pauzeert hij. Daarna komt er soms een andere halve zin en terug een pauze. Heel moeilijk te volgen voor iemand die hem met de beste bedoelingen wil begrijpen. Ik heb, nog veel te vaak, de neiging om zijn zinnen dan maar zelf aan te vullen, in te vullen. Zelden op de juiste manier, zo blijkt telkens weer. Nochtans weet ik dat ik moet wachten tot hij zijn redenering heeft opgebouwd. Maar ik het er niet altijd het geduld voor, daar ben ik eerlijk in.
Voor mijn man is het moeilijk te begrijpen hoeveel inspanning het vraagt om zijn half afgewerkte gedachtesprongen te volgen. Hij is zich niet steeds bewust van het feit dat je, om hem te begrijpen, om zijn taal en zijn zinsbouw te vatten, een extra inspanning moet doen. Hij leert zich langzaam maar zeker helderder uitdrukken, met vallen en opstaan.
Doch, het zou fout zijn als ik zou wachten tot hij in mijn logica spreekt.
- Ik heb ook iets te doen, namelijk: intreden in zijn logica.
- Ik heb geleerd om niet van het begin af te willen begrijpen wat hij zegt.
- Ik wacht af. Ik laat de half afgewerkte zinnen passeren, tot ik iets hoor waar ik mij kan aan vasthaken.
- Ik heb geleerd om vooral vragen te stellen: ‘wat bedoel je hier precies mee?’ Of: ‘wat ik begrepen heb van wat je zei, is … Klopt dit?’
Zo krijgt hij de kans om zich preciezer uit te drukken en ik krijg de tijd om het te snappen.
Al te vaak laten we ons vangen door anderen te kneden, zodat ze in onze logica passen. Lukt ons dit niet, dan laten we deze mensen los. We vinden ze lastig, we kunnen er niet naar blijven luisteren, we willen er liever geen contact mee. Pijnlijk voor de ander uiteraard. Mijn man kent deze pijn maar al te goed, want lang niet iedereen is bereid om de inspanning te doen om hem écht te begrijpen.
Als ik erin geslaagd ben om écht te luisteren, zonder mijn eigen gedachtegang of denkwereld op te dringen, dan merk ik dat dit mij een zeer goed gevoel geeft.
- Er groeit écht contact, diep contact.
- Er is verbinding.
- Er ontstaat iets wezenlijks.
Ik noem het ‘communiceren vanuit de onderstroom‘. Het maakt mijn leven beter. Het maakt het leven van mijn omgeving beter. Ik wil het steeds meer leren. En jij?
Marleen Devisch